A Igrexa e a educación
Son moitas as institucións que axudan aos pais na educación dos seus fillos. Entre elas, a que o fai desde hai séculos, é a Igrexa. Así o fixeron as antigas escolas monásticas, desde o século V, coa formación dos mozos que entraban nos mosteiros, polo menos na lectura e na escritura, e co fin de conservar e difundir os manuscritos de todo tipo de materias do saber humano.
Hoxe en día miles de familias continúan confiando á Igrexa a educación dos seus fillos, conscientes de que o sistema educativo que ofrece é coherente cos principios e valores que eles viven e que desexan tamén inculcar nos seus descendentes.
A Igrexa que ensina e educa
Se hoxe puidésemos mirar ao mundo de hai cinco mil anos atopariámonos un mundo exactamente igual ao actual e posiblemente similar aos dos milenios anteriores. O único cambio perceptible sería o que supuxo a presenza da humanidade que evoluciona e adapta a contorna para poder vivir en cada sitio por inhóspito que poida parecer. A súa capacidade de utilizar instrumentos, crealos e melloralos permítelle habitar cada lugar, obter os recursos para vivir e facer fronte ás condicións de vida.
Ese gran desprazamento da humanidade por todo o mundo e o seu desenvolvemento débese á súa capacidade de aprender e de ensinar. Ademais, o ser humano ten a capacidade de acumular o coñecemento a través de facultades humanas como a memoria ou medios técnicos como a escritura.
Os diversos saberes articúlanse en cada sociedade e a cultura desenvólvese e transmítese de pais a fillos, de xeración en xeración.
Por iso, a primeira transmisión dos coñecementos de todo tipo recíbese na familia. Nela, entre quen existe un vínculo de amor, compártense experiencias, saberes e costumes, habilidades que configuran ás persoas na súa educación. Son os pais os primeiros responsables e os primeiros interesados da educación dos seus fillos. Eles transmítenlles un saber e sobre todo un modo de ser e de comprender o mundo no que viven, as súas posibilidades, limitacións, perigos e oportunidades.
Eles son os encargados de educar para a vida, de ensinar os rudimentos dunha profesión, de transmitir os costumes do pobo. Son os primeiros protagonistas da educación dos seus fillos e esa educación é a súa primeira misión e responsabilidade. Cando a familia non educa, toda a sociedade sae perdendo.
As autoridades públicas facilitan tamén un sistema educativo no que a infancia e a xuventude fórmase e adquire os coñecementos necesarios conforme á súa idade. Colaboran cos pais na educación dos fillos, en especial na área dos coñecementos. Mentres tanto, os valores e as crenzas nas que os fillos deben ser educados seguen sendo decisión dos pais. Eles deciden e elixen en que sistema de valores ou crenzas relixiosas se deben educar os fillos. O estado facilita este dereito dos pais, ofrecendo aos pais os profesores adecuados no sistema educativo.
- O ser humano necesita ensino e educación para ser humano, para vivir en sociedade, para relacionarse.
- O gran despregamento da humanidade por todo o mundo e o seu desenvolvemento débese á súa capacidade de aprender e de ensinar.
- A educación é misión primeira e responsabilidade esencial da familia. Cando a familia non educa, a sociedade sae perdendo. A educación transforma ás persoas se son queridas por quen a imparte.
- Son os pais os primeiros responsables e os primeiros interesados da educación dos seus fillos, e por iso deben ser os primeiros protagonistas desa educación.
- A Igrexa colabora na educación como parte esencial do seu servizo á sociedade e da súa misión de Evanxelizar.
- Desde o medievo a Igrexa creou centros para a transmisión da cultura. As escolas monásticas foron o primeiro ámbito de transmisión do saber.
- A Igrexa comezou en labores educativos desde o século V e desde o século XVI xurdiron ordes e congregacións na Igrexa que tiñan como fin a educación na sociedade.
- Hoxe en día miles de familias continúan confiando á Igrexa a educación dos seus fillos, conscientes de que o sistema educativo que ofrecen é coherente cos principios e valores que eles viven.
- A materia de relixión no sistema educativo español é unha materia de oferta obrigatoria nos centros educativos pero de libre elección para os alumnos.
O papel da Igrexa
Desde hai séculos, a Igrexa, consciente da importancia da educación para o ben da sociedade, creou tamén institucións para transmitir o coñecemento.
Así o fixeron as antigas escolas monásticas, desde o século V, coa formación dos mozos que entraban nos mosteiros, polo menos na lectura e na escritura, e co fin de conservar e difundir os manuscritos de todo tipo de materias do saber humano.
Esas escolas monásticas e as escolas catedralicias darían orixe ás primeiras universidades nos séculos XI e XII. En España, en 1218 a escola catedralicia de Salamanca convértese en Universidade por edicto de Alfonso X o Sabio. A súa achega foi decisiva no ámbito do dereito de xentes e na comprensión dos dereitos humanos en especial en relación ás persoas que habitaban nos territorios descubertos en América.
Desde o século XVI foron xurdindo tamén outras institucións dedicadas á educación non só de quen optaba pola vida relixiosa senón tamén dos laicos, homes e mulleres, na sociedade. Xesuítas, irmáns de La Salle, Maristas, Salesianos ou as Fillas da Caridade procuraban a formación elemental e a educación básica dos lugares nos que se asentaban as súas comunidades relixiosas. Case sempre foron os primeiros lugares de formación que chegaban ás cidades e os pobos, moito antes que as institucións públicas organizasen os sistemas educativos.
Hoxe en día miles de familias continúan confiando á Igrexa a educación dos seus fillos, conscientes de que o sistema educativo que ofrecen é coherente cos principios e valores que eles viven e que desexan tamén inculcar nos seus fillos. A centralidade da persoa, a dimensión social da educación, a orientación ao ben común por encima dos intereses particulares e a atención ás persoas máis desfavorecidas son algúns dos eixos nos que se educa nos centros educativos das diferentes institucións eclesiais.
En España hai máis de 2.500 colexios de inspiración católica que ofrecen un ensino de calidade e ao mesmo tempo un sistema de valores e crenzas que os pais elixen libremente para a educación dos seus fillos. A iso súmanse quince universidades vinculadas coa Igrexa. En total, case 2 millóns de alumnos estudan en centros cun ideario cristián.
A Clase de Relixión
O estado español asume que a responsabilidade da educación dos fillos pertence en primeiro lugar aos pais e que son eles quen deben decidir o modelo de educación que desexan para os seus fillos. Así o recolle tamén a Constitución en España (art. 27.3) e en xeral o ordenamento educativo de todos os países democráticos.
A materia de relixión no sistema educativo español é unha materia de oferta obrigatoria nos centros educativos pero de libre elección para os alumnos. Máis de 3 millóns de familias elixen cada ano, para os seus fillos, a materia de relixión católica, que é impartida por máis de 32.000 profesores de relixión especialmente preparados para este fin e que contan coa aprobación da Igrexa.
Deste xeito, a Igrexa comparte coas autoridades públicas a misión educativa que compete aos pais en primeiro lugar. O obxectivo é axudar aos pais no seu labor e ofrecer unha experiencia secular na educación e unha calidade de primeiro nivel na formación dos seus fillos.
